زی‌پرشین، فراتر از یک ابزار ریاضی‌نویسی

نوع مقاله : مقاله تاریخ ریاضی

نویسنده

دانشگاه حکیم سبزواری، دانشکده ریاضی و علوم کامپیوتر

چکیده

نه تنها بسیاری از مردم از کاربردهای ریاضیات در زندگی آگاه نیستند بلکه چه بسا این تصور هم رایج باشد که ریاضی‌ورزان گروهی جدا از سایرین هستند. صرفه‌نظر از کاربردهای بسیار ریاضی، ابزارهای متعددی توسط جامعه ریاضی دنیا ایجاد و یا توسعه داده شده‌اند که سیستم حروف‌چینی تِک یکی از آنهاست. سیستم حروف‌چینی تِک توسط یک دانشمند ریاضی بنیان نهاده شده و بسته‌ی فارسی کنونی آن با نام «زی‌پرشین» نیز توسط یک دانشجوی ریاضی آماده شده است.
در این نوشتار به معرفی زی‌پرشین، روند پیدایش و گسترش آن و مقایسه‌ی آن با سیستم‌های مشابه پرداخته شده است. همچنین تلاش شده است ویژگی‌های اصلی و برخی توانمندی‌ها و ابزارهای وابسته به آن که کمتر مورد توجه جامعه ریاضی قرار دارند بیان شده و به چند پرسش پیرامون آن پاسخ داده شود. هم‌اکنون افراد و سازمان‌های بسیاری از این بسته برای حروف‌چینی اسناد پارسی خود در لاتک بهره می‌برند و استفاده از آن در جامعه‌ی علمی ایران رو به گسترش است.

کلیدواژه‌ها


[1] D. Knuth and P. MacKay, Mixing right-to-left texts with left-to-right texts, j-TUGboat, 8 (1987) 14–25.
[2] V. Khalighi, The XePersian Package, (Persian for LATEX2) over XeTEX, http://ctan.org/pkg/xepersian,2015.
[3] B. Esfahbod and R. Pournader, FarsiTEX and the Iranian TEX Community, TUGboat, 23 (2002) 41–45.
[4] S. M. J. Razavian, quran–An easy way to typeset any part of The Holy Quran, http://ctan.org/pkg/quran, 2016.
[5] S. M. J. Razavian, xebaposter–Creates beautiful scientific Persian/Latin posters using TikZ, http://ctan.org/pkg/xebaposter, 2016.
[6] WikiPedia. TeX. https://en.wikipedia.org/wiki/TeX, 2015.
[7] خلیقی، وفا و امین طوسی، محمود، زی‌پرشین (XEPersian) یک بسته حروف چینی پارسی در LATEX2" (بخش دوم)، در خبرنامه انجمن ریاضی ایران، شماره 135-136، انجمن ریاضی ایران، (1392) 9-4.
[8] خلیقی، وفا و امین طوسی، محمود، زی‌پرشین (XEPersian) یک بسته حروف چینی پارسی در LATEX2" (بخش اول)، ر خبرنامه انجمن ریاضی ایران، شماره 134، انجمن ریاضی ایران، (1391) 23-19.
[9] آلبرز، دانلد جی و الکساندرسون، جی. ال، چگونه ریاضیدان شدم، ویرایش اول، ترجمه سید موسوی، سید حسین، جلالی، آرش و شهبازلو، امیر حسین، انتشارات مبتکران، 1377.
[10] ابطحی ایوری، مرتضی، راهنمای جامعه LATEX، ویرایش اول، ویراستار کدخدایی خلفی، حسن، انتشارات دالفک، 1388.
[11]اوتیکر، توبیاس، مقدمه‌ای نه چندان کوتاه بر LATEX2، ترجمه امید علی، مهدی، CTAN، .http://ctan.org/pkg/lshort-persian 1387.
[13] امین طوسی، محمود و واحدی، مصطفی، راهنمای استفاده از سبک‌های فارسی برای bibTEX در زی‌پرشین، ،ctan.org/pkg/persian-bib 1394.
 
 
دوره 2، شماره 2
شهریور 1396
صفحه 1-17
  • تاریخ دریافت: 24 آذر 1394
  • تاریخ بازنگری: 08 فروردین 1395
  • تاریخ پذیرش: 01 اردیبهشت 1395
  • تاریخ انتشار آنلاین: 01 شهریور 1396